Interview met Geert van Odijk
Wat heeft de kavelruil voor effect gehad op de (externe) bedrijfsvoering?
Doel van kavelruil is verschillende partijen bij elkaar brengen en door doormiddel van verkaveling percelen grond bij elkaar te verwerven op een locatie.
Gelet op de situatie is onze boerderij ontstaan in 1982 door ruilverkaveling met een totale nieuwbouw aan de Heeskampsesteeg 7 te Zoelen. Aanvankelijk was deze boerderij verkaveld met een huiskavel van 40 ha. Gedurende de jaren heeft de vorige eigenaar de nodige gronden omliggend weten aan te kopen waardoor het huisperceel vergroot was naar ca 50 ha. Doordat wij beschikten over buitenpercelen op 8 km. afstand hadden wij het geluk dat we deel konden uitmaken van verschillende deelruilen, (verkaveling in afgeslankte vorm met minder partijen en snellere verkaveling). Uiteindelijk hebben wij door verschillende deelruilen en aankoop gronden een huisperceel weten te creëren van 66 ha.
Factoren die een rol spelen bij een kavelruil is de grondprijs en kwaliteit. De Betuwe beschikt kwalitatief over verschillende gronden waardoor de prijs lastig te bepalen is. Het verschil is hoofdzakelijk opgebouwd in de kwaliteit van de afslibbaarheid van de gronden. De afslibbaarheid noemen we de kleidelen die de doorlaatbaarheid van het water geven. Dichter bij de dorpen en dijk zijn vaak drogere gronden(akkerbouwgeschikt) dan in de komgebieden (veld). De afslibbaarheid hiervan varieert tussen de 25 tot 35 % in deze gebieden daarentegen hebben we in de komgebieden een afslibbaarheid van 32 tot 47 % enkele uitschieters hebben zelfs een afslibbaarheid van meer dan 52 %. Hoe zwaarder de grond des te lager de prijs, hoe beter de grond hoe hoger de prijs.
De prijs kan variëren tot een verschil van tussen de 40 tot 50 % in waarde.( 2 ha. komgebied is ca 1 ha bij dorpen of de rivier.
Zijn er verschillen qua kwaliteit van de geruilde gronden en hoe is de eventuele verrekening tot stand gekomen?
Reëel is de verrekening bij een kavelruil, de aangestelde taxateur bepaalt extern de prijs. Toch blijft het voor sommige moeilijk om grond met grond te ruilen ondanks verrekening. Grond hebben alle boeren in deze tijd hard nodig voor de benutting van vee en mest, ga je minder hectares terug ontvangen door een kavelruil is dit een grotere krapte voor je bedrijfsvoering. Daarentegen biedt het soms een kans om je huiskavel te vergroten en is dit anderzijds kosten en tijd besparend.
Wat zijn de nadelige gevolgen van de kavelruil?
Nadelen van vrijwillige kavelruil geeft gerechtelijk niet de mogelijkheid het dwingend recht toe te passen op een enkele tegenstander die de hele verkaveling belemmert. Voordelen zijn echter als de vrijwillige kavelruil tot stand komt er in deze situatie overeenstemming is van alle partijen. Overigens heeft de overheid zeker ook haar bijdrage geleverd bij een verkaveling, met name de subsidie van de driehoeksruil (met meer dan drie partijen vergoed de overheid de kosten van de notaris enz.), echter heeft de provincie ook haar bedrage geleverd door middel van aankoop gronden om belemmeringen binnen de kavelruil te accelereren.
Wat is ervoor nodig om een kavelruil een succes te maken?
Echter blijft het voor alle partijen nagenoeg erg lastig meer vaart achter een kavelruil te zetten. Daarbij blijft mijn visie om dit beter te bespoedigen er minder partijen in kleinere verbanden te verkavelen. Ook bij verkoop van gronden door veranderde situaties bij grondeigenaren kunnen hierdoor belemmeringen geven binnen een vrijwillige kavelruil. Communicatie is cruciaal, informeer elkaar tijdig over de ontwikkelingen, wees bedacht op een veranderde situatie en zie een ruis te voorkomen. Wees bedacht op de notariële afhandeling, verkeerde akte die gepasseerd wordt kan veel problemen veroorzaken bij een nieuwe eigenaar. Denk hierbij in het bijzonder aan kettingbedingen en over zakelijke rechten die kunnen rusten op een perceel (erfdienstbaarheid). Bij een vrijwillige kavelruil is er geen sprake van een titel zuiverende werking, daardoor kunnen er zakelijke rechten blijven rusten op een perceel.
Wat wil je toekomstige deelnemers in een kavelruil nog meegeven/adviseren?
Wees er op bedacht dat een kavelruil niet binnen een tijdsbestek van een halfjaar is te realiseren.
Besef ook dat de situatie tijdens de ruilperiode frequent kan veranderen. Wees er op bedacht dat de aard van een vrijwillige kavelruil gericht is om het aantal grondeigenaren zo efficiënt mogelijk in te zullen richten voor hun bedrijfsvoering. Dit laatst genoemd is ons uiteindelijk doel geweest en zijn wij blij dat het plan is gerealiseerd.
Met vriendelijke groet,
Geert van Odijk
